فرزند یکی از مراجع تقلید، سال ۹۳ سلسله جلساتی خصوصی برگزار میکرد و بحث در مورد صفات یک مدیر موفق بود. من یکی از ۵ شرکت کننده این جلسات بودم. در این جلسات متوجه نکات مدیریتی دقیقی شدم که حقیقتا تا الآن با وجود کلاس های مختلفی که شرکت کرده ام، امثال آن ها را جایی نشنیدم. این نوشته را در محور یک حدیث انتقاد پذیری نگاشته ام.در جلسه انتقاد پذیری یک حدیث قابل تامل مطرح شد! حدیثی از امام باقر علیه السلام در مورد انتقاد پذیری !
متن حدیث انتقاد پذیری
امام باقر علیه السلام در حدیث انتقاد پذیری این مطلب را به جعفر جعفی می فرماید:
إن ذُمِمتَ فَلا تَجزَع و فَکِّر فیما قیلَ فیک. فَإن عَرَفتَ مِن نَفسِکَ ما قیلَ فیک فَسُقوطُکَ مِن عَینِ اللهِ جَلَّ وَ عَزَّ عِندَ غَضَبِکَ مِنَ الحَقِّ أعظَمُ عَلَیکَ مُصیبَۀً مِمّا خِفتَ مِن سُقوطِکَ مِن أعیُنِ النّاسِ. وَ إن کُنتَ علی خِلافِ ما قیلَ فیکَ فَثَوابٌ اکتَسَبتَهُ مِن غَیرِ أن یَتعَبَ بَدَنُکَ (۱)
بنگر و بیندیش در آن چه درباره تو گفته شده است اگر آن چه درباره ات گفته شده است در تو هست و عیبی را که از تو گفته اند در خود دیدی ، بدان که از چشم خدا افتادن در هنگام آشفتن از حرف حق، مصیبتی بزرگ تر از سقوط تو از چشمان مردم است که از آن می هراسی! و اگر تو برخلاف آن چه درباره ات گفته شده است باشی، پس با تهمت ناروا بدون این که رنج بدنی برده باشی ثوابی کسب نموده ای.
حقیقتا این روایت، مانند اکثر روایات قدرش مجهول است! اگر دقت کنید، حضرت دو حالت ممکن را مطرح می کند.
حدیث انتقاد پذیری: اگر مردم تو را مذمت میکنند و حرفشان صحیح است!
نگاه کن اگر مردم از تو انتقاد میکنند، حواست باشد که خشمگین نشوی! چرا که خشم از دیگران بخاطر این موضوع، یک رسوایی بزرگ در برابر خداست…خشم و غضب مانند تمام صفات نیک، یک چهره پسندیده دارد، یک چهره نازیبا!اگر سر جای خود استفاده شود و باعث حرکت، دفاع از جان و مال و ناموس شود، یک صفت پسندیده است. اما اگر در جایی غیر از محل خود استفاده شود، باعث می شود انسان مرتکب گناه شود و چه چیزی برای انسان از این بدتر که در برابر خدای متعال مرتکب گناه شود.در این حدیث انتقاد پذیری به این نکته اشاره شده است! انتقاد دیگران نباید باعث ایجاد خشم شود. و اگر شد، باعث سرافکندگی در برابر خدای متعال می شود.
حدیث انتقاد پذیری : اگر مردم تو را مذمت میکنند و حرفشان صحیح نیست!
در این حالت هم نه تنها نباید خشمگین و ناراحت شوی، بلکه جای خوشحالی دارد.این موضوع دو جنبه دارد: جنبه ظاهری و اخروی!از لحاظ اخروی همانطور که امام باقر علیه السلام فرمودند، برای تو ثواب نوشته می شود و بدون این که تو ناراحت شوی، به کارنامه اعمال تو اضافه می شود.جنبه ظاهری هم باز جای خوشحالی دارد! چرا که در بلند مدت معلوم می شود که صحبتی که در مذمت شما مطرح می شود، حقیقت نداشته و شما یک انسان استانداردی هستید.
نتیجه گیری از این حدیث انتقاد پذیری
این حدیث انتقاد پذیری به ما یاد داد که :از انتقاد دیگران خشمگین نشویم!انتقاد پذیری به این معناست که مشکلی که در خود داریم را ببینیم و اصلاح کنیم
