بهبود فردی
هر چه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی
قانون سوم نیوتون
هر عملی عکس‌العملی و هر کنشی واکنشی دارد؛یعنی نتیجه رفتارهای درست یا غلط ما هر چه باشد در نهایت به خود ما برمی‌گردد.این طور نیست که سنگی را در چاه بیندازیم. دلی را بشکنیم. بی تفاوت شاهد اشک یتیمی باشیم.فراموش کنیم والدین ناتوان خود را وقتی توانا شدیم و هر کاری که دل‌مان خواست و به مذاق‌مان خوش امد، انجام دهیم.و بدون تاثیر مستقیم آن رفتار بر روی خودمان شاد و خرامان به زندگی و روزمرگی‌هایمان بپردازیم. به حال خودمان رها شویم؛انگار نه انگار که سیاهی دل و دیده ما آرامش از وجود بندگان خدا سلب کرده و راه نفس کشیدن آنها را بسته است!اِن اَحسَنتُم اَحسَنتُم لِاَنفُسِکُم وَ اِن اَساتُم فلَها “اسراء _۷”. هر عمل نیک و یا بدی که انجام می‌دهیم در حقیقت بازخورد آن به سمت ماست و از این امر طبق فرمایش خداوند خلاصی نداریم.البته در قرآن و شریعت و در احادیثی که از بزرگان دین و ائمه بر جای مانده و داستان‌های متفاوتی که ریشه در آداب و سنت‌ها و فرهنگ عامیانه ما دارند؛به انعکاس و بازخورد اعمال و رفتارمان به صراحت اشاره شده است که اهمیت پرداختن به این موضوع را چند برابر می‌کند.
پادشاه خوش‌فکر
لابد شما هم داستان پادشاه خوش فکر را شنیده‌اید که از سه وزیر لایق خود خواست تا هر کدام جداگانه از باغ قصر برای ایشان میوه بچینند.اولی بهترین میوه ها را چید و کیسه اش را پر کرد.دومی به تصور اینکه پادشاه خودش میوه‌ها را نمی‌خورد، میوه‌های کال و رسیده را با هم چید.سومین وزیر هم در نهایت تنبلی همان علف‌های هرز روی زمین را درون کیسه ریخت و با خود فکر کرد پادشاه که درون کیسه‌ها را نگاه نمی‌کند؛پس چه فرقی می‌کند درون‌شان میوه باشد یا علف.روز بعد به دستور پادشاه هر سه وزیر را برای یک ماه بدون آب و غذا در ولایات مختلف به زندان انداختند.اولی با میوه‌هایش سختی زندان را نفهمید.دومی به سختی حبس را تحمل کرد.و سومین نفر به خاطر نداشتن چیزی جز علوفه در همان روزهای اول جان داد.من عَمِلَ صالحا فَلِنَفسُهُ وَ من اَساءَ فَعَلَیها ” جاثیه_۱۵”هر کس کار شایسته‌ای به جا آورد برای خود به جا آورده و کسی‌که کار بد کند، به زیان خود اوست.
عنایت الهی
پس اگر به سفارش دین و سنُت بازخورد رفتارهای ما مستقیما خودمان را نشانه گرفته است؛تامُل بیشتر در این زمینه و مکث کوتاه قبل از انجام کار جای دوری نمی‌رود!مهم‌تر از همه وقتی من به عنوان فاعل بدانم هر کاری که انجام می‌دهم،چه خوب و چه بد از دایره نگاه خداوند دور نمی‌ماند و اثر مستقیم آن متوجه خودم است؛انجام دادن افعال خوب را جزء عادت‌ها و رفتارهای خوب زندگیم قرار میدم و به آن توجه بیشتری می‌کنم؛تا در یک معامله سودآور با خدا، عایدی من بیش از پیش شود.بنا به فرمایش امیرالمومنین اِرحم تُرحم.رحم می کنم به خلق خدا تا در مواقع سختی بی‌بهره از نگاه مهربانانه خداوند نباشم. می‌بخشم تا بخشیده شوم.البته ممکن است در مواردی قاعده بازی تغییر کند و دنیا گنجایش عکس‌العمل رفتارهای ریز و درشت ما را نداشته باشد.و ما به موجب زیر پا گذاشتن قوانین انسانی و دینی و انجام فعل اشتباه تجدید شویم اما تنبیه نه! و حساب و کتاب اعمال‌مان تا گرفتن کارنامه نهایی به حکم خداوند سبحان به تعویق بیفتد.ما مسلمانیم و به مکافات عمل باور داریم.معتقد هستیم که در دنیای دیگری تمام افعال و اعمال ما طبق حکم خداوند حسابرسی می‌شود؛و این امر دور از ذهنی برای ما مسلمانان نیست.
مکافات عمل
مکافات عمل در مورد کارهای ناصوابی است که در حق دیگران انجام می‌دهیم و در حقیقت نتیجه عملکرد منفی خود ماست.اغلب گرفتاری‌هایی که در دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، بی تاثیر از این امر نیست.با این حال نمی‌توان گفت هر رنجی که در دنیا دامن ما را می‌گیرد، مکافات عمل است.بسیاری از رنج‌هایی که با آن مواجه هستیم بازخورد تصمیمات آنی و اشتباهی است؛که خودمان در شرایط خاص بدون درایت و منطق و پشتوانه علمی و بهره گیری از مشورت با افراد کارآمد و زبده برای خودمان رقم زدیم.همان ندانم‌کاری‌ها و سهل‌انگاری‌های انسانی که کم و بیش با آن آشنا هستیم و در مقاطعی از زندگی هر کدام به شیوه‌ای گرفتار آن شدیم.با این همه جای تاسف است که همیشه هم تلنگرها و بازخوردها زنگ بیدار باش برای ما نبوده،عبرت که نمی‌گیریم هیچ؛ متوجه نتایج عملکرد اشتباه‌مان هم نمی‌شویم.گرفتاری و سختی‌های پیش‌آمده را پای تقدیر و سرنوشت گذاشته و همچنان با حبّ و بغض فروغ نگاهی را بی‌فروغ می‌کنیم.و هر روز بیشتر از دیروز در باتلاق رفتارهای نادرست خویش غرق می‌شویم.غافل از اینکه هیچ کدام از کارهای ما از نگاه تیز بین خداوند دور نمی‌ماند و از ماست که بر ماست!
