تعریف اعتماد به نفس از نگاه حضرت علی (ع) : «من کرمت علیه نفسههانت علیه شهواته»؛ باارزشترین سرمایه انسان، عزت نفس است. زیرا خواهشهای بیجا را خوار و مهار میکند. بیشک اعتماد به نفس صفتی است که در هنگام به وجودآمدن معضلات زندگی گشایش ایجاد میکند و در تعریفی میتوان گفت: “اعتمادبهنفس فضیلتی است که در تنگناهای زندگی گشایش و آرامشآفرینی میکند.” از این رو شخصی که دارای اعتمادبهنفس باشد در آینده انسان موفّقی خواهد بود.تعریف اعتماد به نفس از نگاه وبستر : اعتماد به نفس یا Self-Confidence به این معناست که یک نفر به توان و توانمندیهای خودش باور و اعتماد داشته باشد .این تعریف بسیار کلی است و از نظر روانشناسی مورد تایید نمی باشد و روانشناسان علاقهمندی به این جمله و تعریف نشان نمی دهند، چون که اعتماد به نفس فرد می تواند فقط در یک زمینه باشد و قابل تعمیم به تمام حوزهها نیست .تعریف اعتماد به نفس از نگاه البرت بندورا : آلبرت بندورا کسی بود که، به این مسئله توجه ویژهای داشت. او میگفت که اعتماد به نفس باید در حوزههای مختلف سنجیده شود. مثلاً بپرسیم:
اعتماد به نفس تو در سخنرانی برای جمعهای بزرگ چقدر است؟
اعتماد به نفس تو برای نوشتن یک گزارش مدیریتی چقدر است؟
اعتماد به نفس تو در زمینهی یادگیری الکترونیکی (بدون حضور در کلاس فیزیکی) چقدر است؟
او پیشنهاد کرد به جای Self-confidence از اصطلاح Self-efficacy استفاده شود . همچنین توجه داشته باشید که self-efficacy صرفاً در یک «حوزهی خاص» تعریف میشود (این اصطلاح را در فارسی به خود-کارآمدی ترجمه کردهاند . )
چگونه اعتماد به نفس داشته باشیم؟
راهکار های افزایش اعتماد به نفس :
از خودتان بپرسید: بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیفتد چیست؟ترسیدن از اتفاقاتی که ممکن است بیفتد، خیلی راحت است. وقتی واقعاً از خودتان بپرسید: “بدترین چیزی که ممکن است رخ دهد چیست؟” تصویری روشن از موقعیت پیدا میکنید، کمی از ترستان از بین میرود و میفهمید که نتایج احتمالی آن به آن اندازهای که اول تصور میکردید، ترسناک نیستند. با اینکار عواقب احتمالی را برای خودتان تعریف میکنید و همچنین متوجه میشوید که هر اتفاقی که بیفتد، میتوانید آن را مدیریت کرده و از آن سربلند بیرون بیایید. از گوشه امن خود خارج شوید .وقتی پا را از منطقه آرامشتان بیرون میگذارید و چیزی را امتحان میکنید که قبلاً نکرده بودید، نه تنها خودتان را وارد یک چالش میکنید بلکه محدودههای خود و اعتمادتان به تواناییهای خود را گسترش میدهید. با امتحان کردن، یک چیز تازه میتوانید از ترسهایتان کم کنید و زندگی با موانع و محدودیتهای کمتر داشته باشید.این یکی از مهمترین و موثرترین راههای ایجاد اعتمادبهنفس دائم است. وقتی تصمیم میگیرید، کاری انجام دهید و از آن عقب نمیکشید و آن را پیش میبرید، خودتان به خودتان ثابت میکنید و اینجاست که اعتماد به نفستان بالا میرود و کم کم بعد از خروج از گوشه امن، شما میتونید دست به خلق چیزی نو بزنید و این می تواند نقطهای برای فخر شما باشد. تا زمانیکه اعتمادبهنفس پیدا نکردهاید وانمود کنید که دارید.یک راه برای بیرون آمدن از محدودیتهایی که برای خودتان درست کردید، این است که یک قدم بیرون از منطقه آرامشتان بگذارید. ممکن است غیرعملی به نظر برسد. انگار فقط به خودتان دروغ میگویید اما موضوع همین است. این راهکار کاملاً عملی است. اگر احساس اعتماد نمیکنید، حداقل تظاهر کنید و طوری رفتار کنید که انگار به خودتان و تواناییهایتان کاملاً مطمئنید و بنابر آن رفتار کنید. خیلی زود میبینید که احساس اعتمادبهنفس میکنید، اعتمادبهنفس واقعی. اعتماد به نفس را به چرخه ای ثابت در زندگی خود تبدیل کنید . و کاری که بسیار میتواند کمک کننده باشد این است که، موفقیت را برای خودتون تجسم کنید . به عنوان مثال شما میکوشید که به سخنرانی زبردست با فن بیان فوق العاده تبدیل شوید ؛ پس حتما در خلوت خود این موقعیت را بازسازی کنید تا زمانی که به ان دست پیدا کنید . با خودتان مهربان باشید و خودتان باشید .خود زنی نکنید چون شما با این کار فقط به خودتان آسیب می زنید . درک کنید که هیچ نیازی به این کار نیست. حتی اگر تا امروز هم اینطور رفتار میکردهاید، دیگر وقتش رسیده است که دست از آن بردارید. درعوض با خودتان مهربان باشید. هیچ اشکالی ندارد. بدرفتاری با خودتان هیچ دلیلی ندارد مگراینکه بخواهید خودتان را ناراحت کنید و دشمنانتان را شاد .وقتی شما سعی میکنید تماما خودتان باشید و خود واقعی تون رو نشون بدید کم کم به جبران نقصهای قابل تغییر و قبول، نقص های غیر قابل تغییر خود خواهید شد و این پلهای مهم برای رسیدن به اعتماد به نفس است .یک بخش مهم؛ مهربان بودن با خودتان این است! که نقاط قوتتان را میفهمید و آنها را رشد میدهید. این کار نه تنها به بهتر شدن مهارتهایتان کمک میکند بلکه اعتمادبهنفستان را هم بالا میبرد. مهارتهای اجتماعیتان را تقویت کنید.روابط یکی از مهمترین قسمتهای زندگی ماست و تقویت مهارتهای اجتماعی یکی از مهمترین چیزهایی است که هر فردی باید یاد بگیرد. بهتر کردن نتایجی که در این زمینه میگیرید و به دست آوردن اطمینان بیشتر به مهارتهای اجتماعیتان اعتمادبهنفستان را به طور کلی بالا خواهد برد.اطرافیانتان را از افراد مثبتاندیش انتخاب کنید و مثبت نگر باشید .از افراد منفی باف فاصله بگیرید . افرادی که با آنها نشست و برخاست میکنید، میتوانند موجب شادی یا ناراحتی شما شوند. ازآنجا که ما زمان زیادی را با مردم سپری میکنیم، خیلی مهم است که کنار افراد مثبت یا حداقل به طرزی منطقی خنثی باشیم.بودن یک یا دو نفر منفی باف میتواند تاثیر شگرفی بر شما بگذارد و روز به روز روحیهتان را خراب تر کند. به بهانههای مختلف، می توانید از این افراد فاصله بگیرید و در مدتی کوتاه تاثیرش رو توی زندگیتون حس کنید . قانونی که وجود داره این هستش که شخصیت و روحیات شما میانگینی از ۵ نفری است که بیشترین ارتباط رو باهاشون دارید. پس سعی کنید ارتباط تون رو با افراد پرانرژی تقویت کنید تا خودتون هم در این راستا قرار بگیرید .
به موفقیت های قبلی خود افتخار کنید .
لازم نیست که این موفقیت ها حتما اوردن مدل در المپیک یا گرفتن فلان مقام و مدرک باشد . شما میتوانیدد به افتخار به موفقیت های کوچک و جز خود اون هارو ارتقا ببخشید و تبدیل به موفقیت های بزرگ کنید .
روی زبان بدن خود کار کنید .
· سر و چانهی خود را بالا نگه دارید .
· راست بایستید .
· پاهای خود را به صورت نیمهباز نگه دارید .
· کف دست خود را به سمت بالا نگه دارید .
· دستان خود را از جیبتان خارج کنید و در معرض دید دیگران قرار دهید .
· با اطرافیان ارتباط چشمی برقرار کنید .
· مطمین و محکم صحبت کنید .
· از کلمات «هوم»، «مثلا» و مانند آنها کمتر استفاده کنید .
· بر دیگران تمرکز کنید و به دنبال جلب توجه نباشید.
امیدواریم که با عمل به این راهکار ها، بتوانید اعتماد به نفس خودتان را افزایش دهید.